Financieel resultaat 2023

Algemeen

In het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is bepaald dat alle toevoegingen en onttrekkingen aan reserves plaatsvinden via het overzicht reservemutaties. Het resultaat vóór bestemming bestaat uit de resultante van het totaal van baten en lasten. Dit volgens de diverse programma’s, de overhead, de vennootschapsbelasting en de algemene dekkingsmiddelen. We verwerken hierop via het overzicht reservemutaties de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Dit is wat de raad te zien krijgt als het rekeningsresultaat. Tot slot wordt aan de raad voorgelegd dit resultaat een bestemming te geven.

De resultaatbestemming is een bevoegdheid van de raad. Alle stortingen in en onttrekkingen aan de reserves vereisen dus goedkeuring van de raad. Dit kan expliciet bij de resultaatbestemming van de rekening of vooraf bij de vaststelling van de begroting en/of tussentijds door vaststelling van de tussenrapportages of afzonderlijke raadsbesluiten.

Resultaat vóór bestemming

Het resultaat vóór bestemming vloeit voort uit de afzonderlijke programma's (1 t/m 10) en de onderdelen overhead en algemene dekkingsmiddelen (inkomsten van de gemeente zonder een vooraf bepaald bestedingsdoel). Daarbij bestaat een verband tussen de mutaties op de reserves en de uitgaven en ontvangsten in de programma's. Voor sommige uitgaven is immers in het verleden een bestemmingsreserve gevormd. Het resultaat vóór bestemming vindt u toegelicht in de hoofdstukken per programma en bij de algemene dekkingsmiddelen. In deze jaarrekening is het resultaat vóór bestemming bijna € 7,2 miljoen. Na reservemutaties is dit resultaat gestegen naar € 16,1 miljoen. Dat is het rekeningsresultaat. U treft dit aan in de onderstaande tabel.

Tabel: Totaaloverzicht lasten en baten per programma (bedragen x € 1.000)

Resultaat ná bestemming

Toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves veroorzaken het verschil tussen het resultaat vóór bestemming en het resultaat ná bestemming. In de tabellen is weergegeven hoe het rekeningresultaat 2023 na bestemming tot stand kwam. In de tabel hierna staat een overzicht van de mutaties op de bestemmings- en algemene reserve(s).

Tabel: Bestemmingsreserves en algemene reserve (bedragen x € 1.000)

De afzonderlijke reserves en mutaties zijn toegelicht in de toelichting per programma en in de bijlage overzicht reserves. In het programma worden bestedingen toegelicht en in de bijlage het doel en de voeding van de reserve.

Toelichting op het financieel resultaat 2023

Het jaar 2023 sluiten we af met een positief resultaat van € 16.058.372. Dit is € 18.189.856 positiever dan vermeld in de Najaarsnota 2023 (€ 2.131.484 nadelig). Het totaal van de programma's en overzichten laten per saldo een voordeel zien ten opzichte van de Najaarsnota 2023, bij de reserves wordt er per saldo meer toegevoegd.

Onderstaand worden de belangrijkste financiële mee- en tegenvallers van het afgelopen jaar weergegeven. Hierbij worden alleen de posten getoond die binnen het programma een voor- of nadeel van minimaal € 250.000 aan de lasten- of de batenkant veroorzaken.

Voor een meer gedetailleerde analyse van de verschillen per programma verwijzen we u naar de analyses die bij het financieel overzicht van de betreffende programma's zijn opgenomen.

Voorgesteld bestemmingsresultaat

Voor een aantal onderwerpen is het nodig dat het budget van 2023 naar 2024 gaat voor de afronding van werkzaamheden. Dit wordt ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. Dit staat in de onderstaande tabel.

Toelichting op het bestemmingsresultaat

Afhandeling extra aanvragen Omgevingswet
In de decembercirculaire 2023 is een bedrag beschikbaar gesteld voor de invoeringskosten van Omgevingswet. Hiervan is een deel (€ 345.746) gestort in de nieuwe reserve omgevingsplan en is het voorstel om het resterende bedrag van € 100.000 te reserveren voor 2024. Onder de oude wetgeving stond er direct beroep open bij de Rechtbank tegen uitgebreide omgevingsvergunningprocedures en bij een bestemmingsplanwijziging was er maar één rechtsgang (naar Raad van State). Onder de Omgevingswet zullen de meeste besluiten eerst tot bezwaar leiden, alvorens men naar de Rechtbank of Raad van State gaat. Om ons voor te bereiden op de groei in het aantal bezwaar en beroepsschriften vanuit juridische- en veiligheidszaken, is extra budget nodig. Dit budget wordt gebruikt om externe expertise in te schakelen en hiermee onze eigen medewerkers voldoende tijd te geven om met de Omgevingswet aan de slag te gaan. Daarnaast zijn er extra aanvragen omgevingsvergunningen ingediend eind 2023, waartegen mogelijke bezwaren in het eerste kwartaal van 2024 afgehandeld zullen moeten worden. Voorgesteld wordt om € 100.000 beschikbaar te houden voor de toename in de bezwaar- en beroepsschriften en dit toe voegen aan het exploitatiebudget omgevingsvergunningen in 2024.

Tijdelijk noodfonds voor energie en huurstijgingen
In 2023 hebben we een noodfonds ingesteld van maximaal € 500.000 voor de ondersteuning van maatschappelijke partners voor energie en huurstijgingen. De financiele weerbaarheid van de maatschappelijke partners is hierbij betrokken (raadvoorstel 155706). In 2023 is gebleken dat de noodsteun nog niet veel is toegekend, omdat de maatschappelijke partners nog een te hoog eigen vermogen of te veel liquidteiten hadden. In 2024 kan het zijn dat door de stijgende kosten in 2023 het vermogen flink is gedaald. In afwachting hiervan wordt voorgesteld om het resterende budget van € 418.178 toe te voegen aan het exploitatiebudget maatschappelijke ondersteuning (voorliggende voorzieningen).

Terugdringen kinderarmoede
Voor de Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden, die in juli 2022 aan de Tweede Kamer is gepresenteerd, heeft het kabinet in 2023 in totaal € 118 miljoen beschikbaar gesteld. Van deze middelen is in 2023 € 40 miljoen (Purmerend € 165.000) via het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld. Gemeenten kunnen deze middelen inzetten om aan de slag te gaan met de prioriteiten van de Aanpak geldzorgen, armoede en schulden, zoals het verdubbelen van het gebruik van de schuldhulpverlening en het tegengaan van kinderarmoede. In 2023 zijn deze gelden niet uitgegeven en wordt voorgesteld het beschikbare budget van € 165.000 door te schuiven naar 2024 en toe te voegen aan het exploitatiebudget armoedebeleid.

Verhoging veiligheid Algemene Opvang Purmerend (AOP)
Bij het AOP zijn de meeste van de camerasystemen al meer dan 10 jaar oud. Deze worden niet onderhouden wat resulteert in verschillende systemen die niet compatible zijn of niet meer werken. Voor de elektrische sloten geldt hetzelfde. Dit leidt tot veel storingen in de huidige sloten. Bij de locaties Zeevang en de Geulenstraat spelen ook nog andere problemen. Daar komen mensen binnen die hier niet mogen komen met alle gevolgen van dien. Daarnaast wil men overstappen op sleutels met een tag, zodat verlies er niet toe leidt dat anderen een sleutel vinden waarmee ze deze locaties binnen kunnen treden. De verwachting is dat dit onderzoek in het eerste kwartaal van 2024 wordt afgerond, waarna dit tot uitvoering kan worden gebracht. Gevraagd worden het overgebleven budget van € 210.313 hiervoor te reserveren in 20214 op het exploitatiebudget van maatschappelijke ondersteuning (voorliggende voorzieningen).

Maatschappelijke begeleiding inburgeraars
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de begeleiding en ondersteuning van inburgeringsplichtigen gedurende de inburgering en kunnen daarmee voor hen het verschil maken. Jaarlijks ontvangen gemeenten in de meicirculaire een bijdrage maatschappelijke begeleiding voor alle inburgeringsplichtige asielstatushouder van het voorgaande jaar. In 2023 is een bedrag van € 304.638 niet uitgegeven. Om in 2024 alle inburgeraars passende ondersteuning te bieden en maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielmigranten en hun gezinsleden wordt voorgesteld dit bedrag toe te voegen aan het exploitatiebudget maatschappelijke begeleiding (participatie).

Uitbreiding scootmobielstallingen wooncorporaties
Bij de uitbreiding van scootmobielstallingen is met de corporaties afgesproken dat 50% wordt bij gedragen in de kosten die de corporaties maken voor deze uitbereiding. Bij de corporatie Intermaris is een vertraging in de uitvoering van deze werkzaamheden opgetreden, die stonden gepland in 2023. Conform afspraken zal de Gemeente de bijdrage in 2024 betalen. Conform het voorstel wordt het budget dat niet is uitgegeven in 2023 doorgeschoven naar 2024 om de uitbereidingen op een aanvaardbaar peil te brengen. Voorgesteld wordt om een bedrag van € 84.000 toe te voegen aan het exploitatiebudget Wmo maatwerkvoorzieningen in 2024.

Steunpakket Covid-19 voor het brede maatschappelijk veld
Voor het steunpakket Covid-19 van het brede maatschappelijke veld is voor een aantal projecten cofinanciering vanuit de provincie (65%) aangevraagd. Er wordt pas gestart met het besteden van het steunpakket totdat de goedkeuring van de Provincie definitief is. Daarvoor is het noodzakelijk om het beschikbare budget van € 73.500 door te schuiven naar 2024 en toe te voegen aan het exploitatiebudget kunst en cultuur (plaatselijke culturele activiteiten).

Toegankelijkheid openbare ruimte en voorzieningen voor inwoners
Om het belang en de aandacht voor een goede algehele toegankelijkheid te vergroten, zijn middelen beschikbaar gesteld om via een driejarige bewustwordingscampagne in te zetten op het thema algehele toegankelijkheid in meest brede zin. Hiermee dient toegankelijkheid bij zowel de gemeentelijke organisatie als de maatschappelijke netwerkorganisaties en de samenleving buiten de aandacht te krijgen die het verdient. Deze investeringen zijn beschreven in de Toegankelijkheidsagenda en behandeld in de Commissie Maatschappelijk van 20 juni 2022. Het betreft investeringen in digitale toegankelijkheid, onderzoek inritten en gidslijnen, vastgoed, haltetoegankelijkheid en verkiezingen. Voor 2023 zijn een aantal projecten niet afgerond en is het voorstel om verschillende projecten in 2024 door te zetten (o.a. een bewustwordingscampagne, toegankelijk maken van bushaltes). Voorgesteld wordt om een bedrag € 153.757 aan het exploitatiebudget maatschappelijke ondersteuning (volksgezondheid).

Middelen ontheemden Oekraïne
Deze regeling bepaalt welke kosten gemeenten, veiligheidsregio's en/of samenwerkingsverbanden vergoed kunnen krijgen voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Voor de opvang van de ontheemden van de Oekraïne ontvangen we van het Rijk een vergoeding voor het aantal beschikbare opvangplekken en transitiekosten van de opvanglocaties. In eerste instantie ging het om een bedrag van € 100 euro per persoon per dag. Eind 2022 is die vergoeding bijgesteld naar € 83 euro en vanaf 1 januari dit jaar geldt een bedrag van € 61 euro. In de praktijk is gebleken dat Purmerend makkelijk uitkomt met de verstrekte subsidies vanuit het Rijk. In 2023 is dat per saldo € 4,7 miljoen meer dan begroot. Daarnaast is in december 2023 duidelijk geworden dat het bedrag € 4,8 miljoen uit 2022 niet terug betaald dient te worden. Hierdoor hebben we in 2023 een overschot van € 10 miljoen. Dat is niet geoormerkt, dus in principe vrij te besteden voor andere zaken. Voorgesteld wordt om een bedrag van € 10 miljoen toe te voegen aan de nieuw te vormen reserve ontheemden Oekraïne. De bestedingen zullen aan de raad worden voorgelegd via tussenrapportages.

Financiering ontwikkelbanen (middels inzet subsidie Europees Sociaal Fonds)
In 2023 hebben we een eenmalige extra ESF bijdrage ontvangen, waardoor € 799 809 van het reguliere re-integratie budget onbenut is gebleven. Voor de financiering van de ontwikkelbanen in 2024 en ter bekostiging van de verbetering van de Cao SW wordt voorgesteld dit bedrag over te hevelen naar 2024 en toe te voegen aan het exploitatiebudget werk en inkomen (participatie).

Verkeersveiligheid op de schoolroutes
In de programmabegroting 2023 is verzocht de vraagstukken rond verkeersveiligheid en bereikbaarheid van scholen en schoolvoorzieningen in Purmerend integraal in kaart te brengen en maatregelen aan de gemeenteraad voor te stellen om de verkeersveiligheid op de schoolroutes te waarborgen. In 2023 is er geen capaciteit gevonden voor dit vraagstuk. De werkzaamheden zullen plaatsvinden in 2024. Het voorstel is om het budget van € 75.000 over te hevelen naar het exploitatiebudget verkeersveiligheid.

Uitvoeringsprogramma Mobiliteitsplan
In 2023 is de voorbereiding van het uitvoeringsprogramma van het mobiliteitsplan Purmerend aangevangen. Het programmateam en de uitvoering was daarmee nog niet op volle kracht. Voor 2024 en verder zijn de eerder gereserveerde middelen nodig om de noodzakelijke stappen richting uitvoering te zetten. Het voorstel is om een bedrag van € 126.155 te reserveren als exploitatiebudget verkeersveiligheid (mobiliteitsplan).

Herinrichting van IJsendijkstraat
Er is onderhoud nodig aan het riool en het wegdek aan de Van IJsendijkstraat (tussen ’t Achterom en de Cantekoogweg). Het plangebied ‘Van IJsendijkstraat’ is het gebied op en rond de doorgaande route van de Van IJsendijkstraat ter hoogte van de nieuwe Sporthal ‘de Beuk’ en diverse sportverenigingen. Daarnaast gaan we ook aan de slag op het terrein van de voetbalvereniging Purmersteijn. De geplande herinrichting van de van IJsendijkstraat is verschoven naar realisatie 2024. Hierdoor zal ook de subsidie inkomst van de Vervoerregio Amsterdam verschuiven naar 2024, aangezien we deze pas zullen ontvangen na realisatie. Voorgesteld wordt om € 178.618 toe te voegen aan het exploitatiebudget verkeersveiligheid.

Middelen invoering omgevingswet
Het omgevingsplan vervangt vanaf 2024 het geldende bestemmingsplan en de beheersverordening uit de Wet ruimtelijke ordening. In het kader van de implementatie van de Omgevingswet werken we aan de transitie richting het definitieve omgevingsplan. We hebben daarvoor minimaal tot en met 2031 de tijd. Om tot een definitief omgevingsplan te komen is in totaal een budget van € 1 miljoen nodig voor externe advies- en onderzoekskosten ten behoeve van de planwijzigingen.

In 2023 is er een bedrag van beschikbaar gesteld in de decembercirculaire 2023 voor de invoeringskosten van Omgevingswet. Met deze uitkering kan de gemeente Purmerend in de transitie zorgdragen dat ze aangesloten, geoefend en ingeregeld is en voldoen aan de in de Omgevingswet gestelde eisen.

Voor het niet bestede bedrag in 2023 wordt nu voorgesteld om bij resultaatbestemming het bedrag van € 345.746 te storten in de nieuw in te stellen reserve omgevingsplan. In de Voorjaarsnota wordt voorgesteld om de verwachte middelen vanuit het Rijk voor de jaren 2024 en 2025 ook toe te voegen aan de reserve omgevingsplan. Het saldo van deze reserve bedraagt dan € 1 miljoen, die de komende vijf jaar wordt ingezet voor bestedingen aan de wijzigingen van het omgevingsplan. De verwachting is dat deze reserve eind 2028 nihil is en kan worden opgeheven.

Implementatie Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb)
Voor de noodzakelijke voorbereidingen die de gemeenten moeten treffen tot de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), heeft Purmerend voor 2023 een bijdrage uit het gemeentefonds ontvangen van € 148.956. In 2023 zijn er geen uitgaven geweest op dit budget. De verdere implementatie zal in 2024 plaatsvinden. Hiervoor zal budget benodigd zijn. Voorgesteld wordt om € 148.956 beschikbaar te houden voor de inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) en dit toe voegen aan het exploitatiebudget omgevingsvergunningen in 2023.

Moties Beemster Stolpenbeleid en Vrijkomende Agrarische Bebouwing
De motie Stolpenbeleid verzoekt om beleid tot behoud-, maar ook tot richtlijnen voor verduurzaming en ontwikkeling van stolpen te komen. Hiervoor is een samenwerking met de Provincie gestart, aangezien Gedeputeerde Staten afgelopen winter de stolpenwaarderingskaart als inspiratiekader heeft vastgesteld en daaruitvolgend samen met gemeenten tot criteria voor stolpenontwikkeling wil komen, ter behoud van het gehele stolpenbestand. De provinciale opdracht en gemeentelijke opdracht raken elkaar, waardoor de samenwerking is opgezocht. Met een projectteam worden nu de eerste stappen om tot het beleid te komen gemaakt. De motie Vrijkomende Agrarische Bebouwing verzoekt om beleid op te stellen voor locaties met vrijkomende agrarische bebouwing, maar er dient eerst een onderzoek uitgevoerd te worden naar hoe groot dit probleem in Beemster werkelijk is. Daar zijn geen recente cijfers voorhanden. Eerst moet de omvang van de probleemstelling bekend zijn, alvorens oplossingen te regelen en beleid op te stellen. Het voorstel is om het restantbudget 2023 van € 136.500 te bestemmen in 2024 en toe te voegen aan het exploitatiebudget RO-structuren.

Sfeermiddelen programma Binnenstad
Door verdere verdieping en aanpassingen aan het definitieve ontwerp eind 2023 is het ontwerp binnenstad vastgesteld. Hierop volgend zijn er materialen voor de aankleding van de eerste twee sfeergebieden besteld. Door leveringsproblemen van de materialen in 2023, wordt de ontvangst en betaling van de materialen en facturen opgeschoven naar begin 2024 en toegevoegd aan het exploitatiebudget 2024 economische zaken (binnenstad).

Doorontwikkeling wijk Wheermolen
In Wheermolen Oost gebeurt veel. De komende 10 a 15 jaar gaat de wijk ‘op z’n kop’. Grootschalige woningrenovaties, sloop- en nieuwbouw, rioolvervanging en herinrichting maken, dat de leefbaarheid in de wijk onder druk komt te staan. Dat vraagt om extra aandacht de komende jaren en extra investeringen.In de dynamiek van (sociale) kracht en kwetsbaarheid is het nodig om een stevige structuur neer te zetten van voorzieningen om bewoners te ondersteunen om er samen een goede buurt van te maken. Hiervoor moeten al bestaande initiatieven bestaanszekerheid krijgen en nieuwe initiatieven worden gestimuleerd. We investeren hiermee in het versterken van voorzieningen in het voorliggende veld. Om mee te bewegen op de grote (ruimtelijke) veranderingen wordt voorgesteld om € 96.000 van het tijdelijk budget Wheermolen (m.b.t. Wijkontwikkeling Wheermolen) toe te voegen aan het exploitatieudget wijkmanagement.

Onderzoek naar gevel Kaasmarkt 20
De voor- en zijgevels van het pand van het Purmerends Museum vertonen op meerdere plaatsen scheuren. Ook is er sprake van vochtdoorslag. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat er mogelijk funderingsproblemen zijn. Aangezien het een monumentaal pand betreft, is een restauratieplan noodzakelijk. Gezien de omvang en aard van problematiek vraagt het in de voorbereiding vakkundig onderzoek om tot een gedegen renovatie aanpak te komen. Bij de Voorjaarnota 2023 is onderzoeksbudget voor de gevel beschikbaar gesteld. Het uitvoeren hiervan is specifiek en hierdoor nog niet uitgevoerd in 2023. De uitvoering zal plaatsvinden in 2024, waarbij wordt voorgesteld € 50.000 over te hevelen naar het exploitatiebudget welzijnshuisvesting.

Ontwikkeling visie Oostflank
De gebiedsvisie voor de Oostflank van Purmerend is klaar. In de visie staat op hoofdlijnen hoe de natuur in het gebied versterkt wordt, waar woningen en voorzieningen kunnen komen en waar verkeersontsluitingen komen zodat toekomstige bewoners bij hun woning kunnen komen. Voor de ontwikkeling van de visie Oostflank is incidenteel budget beschikbaar gesteld. Van dit budget is € 50.000 overgebleven en wordt voorgesteld dit richting de volgende fase mee te nemen, om daarmee de kosten te kunnen dekken. Het voorstel is om het budget van € 50.000 toe te voegen aan de reserve gronden.

Economische uitvoeringsagenda
In 2020 is het integraal economisch perspectief en ambitie vertaald in de ‘Economische Visie Beemster + Purmerend #datwerkt!’ vastgesteld. Deze visie voor de nieuwe gemeente is door de raad in maart 2021 vastgesteld. De visie wordt tweejaarlijks vertaald naar een uitvoeringsprogramma. Het uitvoeringsprogramma 2023-2024 bestaat deels uit een voortzetting en doorontwikkeling van het bestaande uitvoeringsprogramma (2021-2022) en deels uit de ambities uit het coalitieakkoord “Samen op koers” 2022-2026. Het programma 2023-2024 is opgebouwd langs 4 thema’s, de zogenoemde pijlers:1. Agrarisch & Werelderfgoed Beemster, 2. Stimulering arbeidsmarkt, (tech) onderwijs & campusontwikkeling, 3. Centrumontwikkeling en programma Binnenstad en voorzieningen in de stad, 4. Circulaire economie & bedrijventerreinen. De uitvoering van een aantal van deze acties loopt door in 2024. Het verdient dan ook aanbeveling de hieraan gekoppelde middelen ook te laten doorlopen. Het voorstel is om € 103.000 toe te voegen aan het exploitatiebudget economische zaken.