6. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de raad van de gemeente Purmerend
A Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening 2022
Ons oordeel
Wij hebben de jaarrekening 2022 van de gemeente Purmerend gecontroleerd. Naar ons oordeel:
geeft de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2022 als van de activa en passiva van de ge-meente Purmerend op 31 december 2022 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV);
zijn de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2022 in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen waar-onder de gemeentelijke verordeningen zoals opgenomen in het Normenkader 2022 en dat ter kennisname op 30 maart 2023 is aangenomen door de gemeenteraad.
De jaarrekening bestaat uit:
het overzicht van baten en lasten over 2022;
de balans per 31 december 2022;
de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen; en
de SiSa-bijlage met de verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen;
de bijlage met het overzicht van de gerealiseerde baten en lasten per taakveld.
De basis voor ons oordeel
Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado), het Contro-leprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2022 van de gemeente Purmerend zoals dit op 30 maart 2023 is vastgesteld door de raad en de Regeling Controleprotocol Wet normering topinkomens (Wnt) 2022. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’. Wij zijn onafhankelijk van de gemeente Purmerend zoals vereist in de Wet toezicht accountantsorganisaties, de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants.
Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Controleaanpak frauderisico's
Wij hebben risico’s geïdentificeerd en ingeschat op een afwijking van materieel belang in de jaarre- kening die het gevolg is van fraude. Wij hebben daartoe inzicht verkregen in de controleomgeving en het systeem van interne beheersing, de wijze waarop wordt ingespeeld op frauderisico’s, de monitoring van deze risico’s en het toezicht. Tevens is de opzet en de implementatie van de interne beheersing geëvalueerd. Ook zijn inlichtingen ingewonnen bij het college van burgemeester en wethouders . Wij hebben in onz e controle elementen van onvoorspelbaarheid ingebouwd en heb- ben de uitkomsten van onze reguliere controlewerkzaamheden beoordeeld gericht op bevindingen die aanwijzing zijn voor fraude of het niet naleven van wet en regelgeving. Indien daar sprake van was hebben wij onze evaluatie van het risico van fraude en de gevolgen daarvan voor onze contro- lewerkzaamheden opnieuw geëvalueerd.
Wij hebben als onderdeel van ons proces voor het identificeren van risico’s op een afwijking van materieel belang risicofacto ren geïdentificeerd die betrekking hebben op frauduleuze financiële verslaggeving, oneigenlijke toe eigening van activa , omkoping en corruptie. De door ons geïdentifi- ceerde frauderisico’s en uitgevoerde werkzaamheden zijn:
het risico dat het management m aatregelen van interne beheersing doorbreekt Het management bevindt zich in een positie om fraude te kunnen plegen, omdat het in staat is de administratieve vastleggingen te manipuleren en frauduleuze financiële overzichten op te stellen door interne beheersingsmaatregelen te doorbreken, die anderszi ns effectief lijken te werken. Wij hebben de opzet en het bestaan geëvalueerd van de maatregelen van interne be- heersing in de processen voor het genereren en verwerken van journaalposten en het maken van schattingen, uitgaande van een risico op doorbreking van dat proces. We hebben het pro- ces rondom de totstandkoming van financiële verslaggeving beoordeeld.
Aanvullende gegevensgerichte werkzaamheden Het toetsen van significante (handmatige) transacties buiten de normale bedrijfsvoering om, alsmede het beoordelen van schattingen op ‘tendenties’. Dit betreft onder meer de beoordeling van schattingen, waaronder de waardering van vaste en financiële activa, voorraden onderhanden werk ( grondexploitaties), debiteuren en de voorzieningen. Hierbij is inbegrepen de beoordeling van significante schattingen uit het vorige boekjaar, alsmede de onderbouwing van tijdens het opstellen van de jaarrekening doorgevoerde aanpassingen.
Controleaanpak veronderstellingen inzake financiële risico’s in relatie tot de financiële positie van de gemeente
Het college heeft in de paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing van de jaarstukken 2022 de relatie gelegd tussen de onderkende risico’s, de benodigde weerstandscapaciteit en het weerstandsvermogen. Om de uitgangspunten te evalueren hebben wij:
kennis genomen van de gemeentelijke risicoanalyse voor 2022 zoals opgenomen in de begro- ting 2022;
kennis genomen van de meerjarenbegroting 2023 2026
kennis genomen van de analyse in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing van het college en overwogen of deze alle relevante informatie bevat waarvan wij als gevolg van de controle van de jaarrekening kennis hebben;
vastgesteld of de volgens het BBV verplichte financiële kengetallen in lijn liggen met de gang- bare normen;
inlichtingen ingewonnen bij het college over zijn kennis van het niet in staat kunnen zijn om financiële risico’s op te kunnen vangen vanuit de reguliere bedrijfsvoering.
Naleving anticumulatiebepaling WNT niet gecontroleerd
In overeenstemming met het Controleprotocol Wnt 2022 hebben wij de anticumulatiebepaling, be-doeld in artikel 1.6.a Wnt en artikel 5, lid 1, sub j Uitvoeringsregeling Wnt, niet gecontroleerd. Dit betekent dat wij niet hebben gecontroleerd of er wel of niet sprake is van een normoverschrijding door een leidinggevende topfunctionaris vanwege eventuele dienstbetrekkingen als leidinggevende topfunctionaris bij andere Wnt-plichtige instellingen, alsmede of de in dit kader vereiste toelichting juist en volledig is.
Materialiteit
Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij de materialiteit voor de jaarrekening als geheel bepaald op € 3,4 miljoen. De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves, zoals voorgeschreven in artikel 2 lid 1 Bado en de controleverordening van de ge-meente Purmerend. Voor de Wnt verantwoording in de jaarrekening zijn de materialiteitsvoorschrif-ten gehanteerd zoals vastgelegd in het Controleprotocol Wnt 2022. Daarbij houden wij mede reke-ning met afwijkingen en mogelijke afwijkingen die naar ons oordeel voor de gebruikers van de jaar-rekening om kwalitatieve reden materieel zijn, zoals bedoeld in artikel 3 Bado.
Wij zijn voorts met de gemeenteraad overeengekomen dat wij tijdens onze controle geconstateerde afwijkingen boven de € 100.000 rapporteren, alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om kwalitatieve of Wnt-redenen relevant zijn.
B Verklaring over de in de jaarstukken opgenomen andere informatie
Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvatten de jaarstukken andere informa-tie, die bestaat uit het jaarverslag, waaronder de programmaverantwoording en de paragrafen, en diverse bijlagen. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie met de jaarrekening verenigbaar is, zoals bedoeld in artikel 213 lid 3 sub d Gemeentewet, en geen materiële afwijkingen bevat.
Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, ver-kregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de voor de gemeente van toepassing zijnde vereisten in de Gemeentewet en aan de Nederlandse standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarreke-ning. Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het jaarverslag in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV).
C Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening
Verantwoordelijkheden van het college van burgemeester en wethouders voor de jaarrekening Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Het college van burgemeester en wethouders is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeenstemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving, waaronder gemeentelijke verordeningen zoals opgenomen in het vigerende normenkader van de gemeente Purmerend.
In dit kader is het college van burgemeester en wethouders tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het college noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.
Bij het opmaken van de jaarrekening moet het college van burgemeester en wethouders afwegen of de financiële positie voldoende is om de gemeente in staat te stellen de risico’s vanuit de reguliere bedrijfsvoering financieel op te vangen. Het college van burgemeester en wethouders moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de risico’s kunnen worden opgevangen toelichten in de jaarrekening. De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de gemeente.
Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening
Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.
Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onder-kende afwijkingen op ons oordeel.
Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant pro-fessionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, Bado, het Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2022 van de gemeente Purmerend, de Regeling Controleprotocol Wnt 2022, ethische voorschriften en de onafhankelijkheids-eisen. Onze controle bestond onder andere uit:
het identificeren en inschatten van de risico’s - dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, - dat baten en lasten alsmede de balansmutaties als gevolg van fouten of fraude niet in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing;
het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werk-zaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de organisatie;
het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schat-tingen door het college van burgemeester en wethouders en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan;
het vaststellen dat de door het college van burgemeester en wethouders gehanteerde afweging dat de gemeente in staat is de risico’s vanuit de reguliere bedrijfsvoering financieel op te vangen aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de gemeente haar financiële risico’s kan opvangen. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige ge-beurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat de gemeente de financiële risico’s niet kan opvangen;
het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opge-nomen toelichtingen; en
het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen en of de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen.
Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de controle van de jaarrekening van de gemeente, rekening houdend met de invloed daarop van de aard en de significantie van de activiteiten van uitvoeringsorganisaties ten behoeve van de gemeente. Op basis hiervan hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden ten aanzien van deze uitvoeringsorganisaties.
Wij communiceren met de gemeenteraad onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.
Haarlem, 13 juli 2023
Reg.nr.: 1007193/215/474/1016
ETL Assurance & Overheidsaccountants B.V.
mr. drs. J.C. Olij RA
